Een nieuwe draai geven aan het oude verhaal van de kazerne. Dat is wat de architecten voor ogen hadden toen zij voor het ontwerp van de woningen tekenden. We spraken Meggie Bessemans, die mede namens collega-architect Walter van de Hamsvoord van DAT, en Nina Aalbers en Roos Pulskens van Studio Architectuur MAKEN, vertelt over het ontwerpen van de nieuwe woningen in Willemskwartier.
Meggie, hoe zou je jullie manier van ontwerpen willen omschrijven?
‘De Architectenwerkgroep Tilburg (DAT) is een enthousiast en energiek architectenbureau dat werkt aan complexe projecten op verschillende schaalniveaus. Onze plannen kenmerken zich door een sterke samenhang van landschap, stedenbouw en architectuur. We streven naar het maken van heldere, sterke gebouwen, verankerd aan de plek, die kwaliteit toevoegen aan hun omgeving en passen bij de mensen en de vraag. Onze gebouwen zijn ook altijd tijdloos en flexibel in het gebruik.
Hoe vertaalt zich dat naar Willemskwartier in Tilburg?
‘Toen we voor Willemskwartier werden gevraagd, dachten we direct: we willen een plek van betekenis maken voor de nieuwe bewoners en voor de stad Tilburg. We voegen een nieuw hoofdstuk toe aan een plek vol met historie. De prachtige nieuwbouwwoningen moeten aansluiting vinden bij de markante kazerne én de Tilburgse stadsnatuur. We vroegen ‘new kid on the block’ Studio Architectuur MAKEN erbij. Nina Aalbers en Roos Pulskens brengen schoonheid en duurzaamheid bij elkaar, dus dat matcht perfect.’
Aansluiten bij de Tilburgse stadsnatuur? Kun je een voorbeeld geven?
‘De architectuur is zodanig dat natuur een thuis vindt in, om en aan de bebouwing. We brengen natuur en wonen letterlijk bij elkaar. We hebben bijvoorbeeld drie nieuwe metselwerkverbanden ontworpen. Met de klinkende namen: vleermuis-, zwarteroodstaart- en gierzwaluwverband. Dat is vertaald naar natuurinclusieve gevels waarin neststenen zijn opgenomen. Zo hebben we voorkeuren voor schuilplaatsen van dieren geïntegreerd in het ontwerp van de woningen.’
En verder?
‘Je hebt in de woningen altijd de connectie met buiten, met groen, met je omgeving. De lange brede noord-zuidstraten hebben Delftse stoepen. Dat zijn smalle privé plekken aan de gevel die het huis met de openbare straat verbindt. De korte smalle oost-weststraten hebben groenstroken aan weerskanten. Dus waar je ook woont, je voortuin ziet er altijd goed uit. In de patiowoningen woon je zelfs om je tuin heen. En alle hoekwoningen zijn zo ontworpen dat je naar een mooie gevel kijkt, niet naar een blinde muur of schutting.’
En bij de appartementen, kun je dan ook een beetje genieten van al het groen in de wijk?
‘Zeker! De appartementen zijn zo ontworpen dat iedere woonlaag uitzicht heeft op groen. De meeste woonkamers liggen op een hoek waardoor je geweldig uitzicht hebt op alle vogels, struiken, bomen en natuurlijk die karakteristieke kazerne. Bovendien heeft elk appartement een ruime buitenruimte. Dat kan een dakterras of balkon zijn. De getrapte vorm van de appartementengebouwen maakt dat de twee complexen een lichtvoetige uitstraling hebben, net als het detail van verticaal metselwerk in de plint en de dakrand. Zo sluiten we aan bij de andere nieuwe huizen en gaan ze als het ware op in het park. Met al die prachtige bestaande oude bomen.’
Terugkijkend op project Willemskwartier, wat was de grootste uitdaging?
‘De grootste uitdaging was dat we veel verschillende woningtypes wilden maken, met ieder hun eigen karakter. Dat zie je ook terug in het plan; de woningen die keurig in het gelid staan naast het hoofdgebouw van de kazerne, de stoere tweekappers aan de buitenzijde van het plan en natuurlijk alle verschillende types in de binnenstraten die ervoor zorgen dat er een gevarieerd beeld ontstaat. Tegelijkertijd wilden we dat het project wel samenhang zou houden. Dat is gelukt door een goede samenwerking tussen ons als architecten en Karres en Brands, die het landschapsontwerp heeft gemaakt.’
Hebben jullie tot slot nog een tip voor de toekomstige bewoners van Willemskwartier?
‘Het zou natuurlijk mooi zijn als de voorzet die we hebben gegeven om het Willemskwartier natuurinclusief te maken, wordt ondersteund door de toekomstige bewoners. Door de tuinen en balkons groen te laten of te maken en niet te veel verharding toe te voegen, help je de dieren die van nature al voorkomen op deze plek zich ook thuis te voelen in het Willemskwartier. En zorg je dat regenwater opgenomen kan worden in de bodem. Want ook water was een belangrijk ontwerpuitgangspunt in Willemskwartier. Er is zelfs een speciale ‘uitstroomtegel’ ontworpen die het water van de regenpijpen opvangt en richting goten, groen of wadi’s laat stromen.’
