TILBURG – Het gevangenisterrein in Tilburg komt vrij. Dat levert een kanskaart op voor allerlei betrokken partijen. Op verkenning met wethouder Berend de Vries. ,,Stappegoor mag gevarieerder worden.”
Vanuit de centrale post overziet wethouder Berend de Vries (D66, stedelijke ontwikkeling) het binnenterrein van de voormalige Willem II-gevangenis aan de Ringbaan Zuid: een verlaten, wat naargeestige plek. Gedetineerden gingen er luchten, speelden er een potje voet- of basketbal. In ouderwetse telefooncellen belden ze met het thuisfront.
,,Ik zie hier straks kinderen spelen”, zo blikt De Vries vooruit, ,,misschien staat daarachter dan wel een basisschool. In de oude cellen en recreatiezalen kunnen woningen komen voor een gevarieerd publiek. Misschien is er ruimte voor ateliers, wie weet ook voor een kleinschalig wooninitiatief.”
Broeden op een nieuwe toekomst is op z’n plaats nu het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) formeel te kennen heeft gegeven het terrein te willen overdragen aan de gemeente. Dat is de basis voor een uitruil die voor allerlei partijen gunstig moet uitpakken.
Het RVB zelf hoeft – nu de gevangenis overbodig is – dan voor de grond niet tot in lengte der jaren erfpacht te betalen. Ontwikkelaar Consortium Stappegoor mag hier een derde woonbuurt realiseren. En voetbalclub Willem II kan, als het consortium het ontwikkelrecht van gronden rond de voetbaltempel opgeeft, een nieuw stadionplan verwezenlijken.
Potentieel monument
De gemeente tenslotte verdient ten langen leste toch nog iets aan Stappegoor, dat lang slechts verliespost leek. Voor deze grond immers betaalt het consortium straks wel een normale prijs. B en W bepalen bovendien de uitgangspunten voor de toekomst van dit terrein. Dat gebeurt nog dit jaar. ,,Zeker is dat we de oorspronkelijke kazerne beschouwen als potentieel monument”, zegt De Vries. ,,Deze plek is onderdeel van de geschiedenis van de stad, die willen we koesteren.”
Dat verhaal is bont genoeg. De kazerne werd in 1939 onder Duitse oorlogsdreiging uit de grond gestampt, maar een jaar later al was de Duitse Ordnungspolizei ergestationeerd. Na de oorlog bleef de strijdmacht de gebouwen tot 1993 gebruiken (saillant: de latere burgemeester Noordanus was er in zijn diensttijd gelegerd). Vervolgens werd de kazerne omgebouwd tot gevangenis: eerst voor uitgeprocedeerde asielzoekers, vanaf 2010 voor Belgische gedetineerden.
Deze plek is onderdeel van de geschiedenis van de stad, die willen we koesteren
– Berend de Vries
Sinds de sluiting, einde 2016, worden enkele gebouwen antikraak bewoond. De politie en brandweer doen nu en dan oefeningen op het terrein. Stille getuigen herinneren nog aan de gevangenisperiode. Hekken rondom, getraliede ramen, stapelbedden op de meerpersoonscellen. ,,Beklemmend”, zegt De Vries staand bij een zware stalen celdeur. Pas eenmaal zag hij een bajes van binnen: de Koepel in Breda, hij was er ‘slechts op bezoek’ voor een congres.
Op de wanden van recreatiezalen hebben gedetineerden fraaie graffity achtergelaten. In een gang staat een bord met kleine schilderijtjes. ‘Wat is jou toekomst?’ ‘Moccro, Marakesh’, staat erop. Verderop slingeren boeken in Arabische lettertekens.
,,We benutten dit moment om uit te zoomen”, zegt De Vries. Wat zijn de wensen en ideeën van onderwijspartners (het ROC maakt al gebruik van velden en een sportzaal van de bajes)? Wat willen sportverenigingen (hoe reëel is de vertrekwens van Attila?)? Wat doen ‘we’ met het oude Skaeve Huse-terrein? Komt ook het terrein van Intratuin erbij? Wat zou de ideale plek zijn voor een basisschool?
Variatie
,,Samen met onze stedenbouwkundigen, de Omgevingscommissie en in partnerschap met het consortium maken we opnieuw een aangepaste gebiedsvisie voor Stappegoor.” Het Rijksvastgoedbedrijf heeft toegezegd de latere bebouwing rond de oorspronkelijke kazerne te slopen. Rondom de bebouwing uit 1939 ziet de gemeente plaats voor een slordige 150 nieuwbouwwoningen.
De Vries bepleit in elk geval meer variatie. Stappegoor herbergt nu vrijwel uitsluitend jonge gezinnen en zogeheten empty-nesters, veelal in tweekappers. ,,Het mag best diverser: starters, de hippe doelgroep, misschien ook maatschappelijke functies. Dit is een aantrekkelijke plek: net buiten de ring, maar in tien minuten fietsen zit je in het centrum.”
Bron: Stephan Jongerius https://www.bd.nl/tilburg/stappegoor-verlaat-de-gevangenis-met-een-kanskaart~a1e60444/
